Het benoemen van je voornaamwoorden: is het belangrijk of onnodig?

In mei 2021 introduceerde Instagram een nieuwe functie; vanaf dat moment kon je je voornaamwoorden toevoegen aan je profiel. Er kwam dan naast je naam te staan hoe je het liefst aangesproken wil worden. In oktober 2021 volgde LinkedIn met dezelfde functie. Waarom deze aanpassing? Is het belangrijk en waarom dan? Of is het misschien onderdeel van een hype en zal het wel overwaaien

Voornaamwoorden

Allereerst: wat zijn voornaamwoorden? Volgens Onze Taal is een voornaamwoord "een woord dat verwijst naar personen, dieren of dingen (concreet of abstract), zonder die met name te noemen." Een voornaamwoord is dus eigenlijk gewoon een vervanging van een naam of een object, omdat dat makkelijker past in de taal. We zeggen bijvoorbeeld niet snel: Isa's naam is Isa, dat is gek, toch? We vervangen in plaats daarvan de eerste naam voor een voornaamwoord, dus we zeggen: Haar naam is Isa.

De rol van gender

Waarschijnlijk vraag je je nu af: maar waarom moeten we onze voornaamwoorden dan vermelden. Daarvoor geef ik twee voorbeelden. Vul in de onderstaande zinnen de voornaamwoorden maar eens in: Thomas is .... tas vergeten. Isa heeft .... tas wel meegenomen, .... is haar tas niet vergeten.

Over het algemeen voelt het waarschijnlijk logisch om hier zijn, haar en zij in te vullen, toch? Dat is ook niet gek. Thomas is een naam die over het algemeen vaak wordt gebruikt voor jongens en naar jongens verwijzen we met de voornaamwoorden hij/hem. En Isa is een naam die over het algemeen vaak wordt gebruikt voor meisjes, waar we in onze taal naar verwijzen met zij/haar. Maar hoe weten we zeker dat Isa een meisje is? Of Thomas een jongen? Het enige waar we dit op baseren is ons eigen referentiekader, onze eigen beeld van wat 'jongensnamen' en 'meisjesnamen' zijn. En als we Thomas en Isa kunnen zien, baseren we het misschien op hoe zij eruit zien of hoe zij zich gedragen. Maar dan nog kunnen we dit niet weten.

Hen/hun, die/diens

Daarnaast zijn er buiten de voornaamwoorden zij/haar en hij/hem ook nog andere voornaamwoorden die we gebruiken. Bijvoorbeeld de voornaamwoorden hen/hun of die/diens. Deze worden vaak gebruikt door mensen die zich niet identificeren als man of vrouw. Omdat je buiten de twee hokjes 'man' en 'vrouw' bewegen in deze maatschappij vrij nieuw is, bestonden er tot een aantal jaar geleden nog geen voornaamwoorden voor mensen die zich identificeerde als non-binair*. Dan is het logisch dat mensen elkaar aanspreken met zij/haar of hij/hem op basis van of ze de naam van die persoon 'jongensachtig' of 'meisjesachtig' vinden en op basis van het uiterlijk van die persoon. Maar jouw visie op hoe een persoon is, zegt niets over de werkelijke identiteit van die persoon. Vandaar dat Instagram en LinkedIn hebben besloten dat je je voornaamwoorden kan toevoegen aan je profiel, om aan andere mensen duidelijk te maken wie je bent en hoe je het liefst aangesproken wil worden. Je kan immers ook niet raden wat voor naam iemand heeft, toch? Er zijn miljarden namen, dus gokken wat iemands naam is, is een gokspel. Zo is het eigenlijk ook met voornaamwoorden.

Waarom moet ik dan ook mijn voornaamwoorden vermelden?

Dan misschien nog wel de belangrijkste vraag; waarom zou iedereen diens voornaamwoorden moeten vermelden? Veel mensen kunnen begrijpen dat mensen die zich identificeren als non-binair of mensen die misschien in transitie zijn van man naar vrouw of andersom, hun voornaamwoorden vermelden. Er is aan hen immers vaak niet duidelijk te zien of ze man of vrouw zijn, is hun redenering. Maar dan kun je jezelf afvragen; wat maakt dat ik dat aan iemand anders wel kan zien? Of dat ik denk dat andere mensen dat aan mij kunnen zien?

Dit heeft natuurlijk heel erg te maken met het beeld dat we hebben van mannelijkheid en vrouwelijkheid. Lange haren, een gezicht met zachte rondingen, borsten en make-up, dat is een plaatje waar we over het algemeen bij denken; dat is een vrouw. Maar zijn deze dingen alleen voor vrouwen? Kunnen mannen geen make-up dragen? Ben je altijd automatisch een vrouw als je lang haar hebt? Alle uiterlijke kenmerken van mensen zijn niet slechts aan één geslacht of genderidentiteit te koppelen. We kunnen dus op basis van het uiterlijk van mensen nooit weten hoe zij zich identificeren. Daarom is het net zo belangrijk om aan mensen te vragen wat hun voornaamwoorden zijn, als om te vragen wat hun naam is. En daarom is het net zo belangrijk dat jij je voornaamwoorden vermeldt, als dat een non-binair persoon diens voornaamwoorden vermeldt. Laat andere mensen niet gokken wie jij bent en hoe je aangesproken wil worden, maar maak het ze gemakkelijk.

Meer weten over voornaamwoorden en genderidentiteit? Voel je vrij om me een bericht te sturen met je vraag!